Heim åt oss er det for det meste to individ som bestemme det meste. Han onkel Konrad og hoinn, Trufast. Itj for det at det er et resultat av en demokratisk prosess eller nokka, nei da. Det har bærre vorte sånn, over tid.
Av utseende har dem itj no særlig til felles. Snarar tvert i mot. Han onkel Konrad er tettvokst feit og nokså stiv og støl, men han Trufast er mer som en storvokse knokkelhaug i et magert skrokkåt skinn. Det einaste dem har felles er hørsla og synet. Det er det heller dårlig med.
Ja, også den store ørlappstol’n inni litjstua da. Den like dem svært godt begge to. Ved tvista er det itj nå verneting som trer inn akkurat.
Det ende som regel med at han onkel får det som han vil, og hoinn må ty te matta nedpå golvet, etter en omgang med avisa rundt øran på sæ.
Men så var det en dag her i januar. Det var steike kaldt ut, og hoinn har kveila sæ godt til rette ned i stolputa, og søvn var godt etablert.
Vi satt ved kjøkkenbordet og åt nysalta uer og melksup med makarona. Et Herremåltid, som han onkel Konrad kallt det. Som vanlig avslutta han alltid måltidet med å slurp i sæ feita fra skoilltan, som han har sekra sæ fra starten av.
Og som vanlig når han var mett, rapa’n langt, reist sæ opp, gjekk en tur om spiskammerset, kom ut med melkbart, treiv i Arbeideravisa på telefonbordet, og gjekk med stive skritt og øverste buksknapp åpen med stø kurs mot den solide ørlappstol’n.
Sjøl satt æ og venta på at han som vanlig skull jag ned hoinn med avisa; det skjedd itj! Antagelig va det ei overskrift eller nokka på framsida i avisa som opptok’n. Det va næmlig et stort bilde tå han Einar Gerhardsen på besøk i Bøndernes salgslags nye lokala i trønderhovedstaden den dagen, med overskrifta: ”En suksess i samvirkets utviklingsprogram”. Med et bredt smil om moinn og auan godt festa på ”landsfaderen” såg’n antagelig itj hoinn!
Ingen sa et ord, og det va no vel kanskje bare æ som følt med i den daglige rituelle gjerning det her va.
Stiv og støl som han onkel er, så har han en spesiell måte og sætt sæ på. Han bruke å gå sæ te med baken mot stol’n, bøye knea en 6 – 8 grader, og så sleppe han sæ bakover med full tyngde. God og mett som han var i dag, bøyd han i hvert fall itj knea mer enn 6 grader før han lot det stå te!
Den blankslitte, breie therelynbuksræva traff knokkelhaugen uten demping!
Om hoinn var på innpust eller utpust er vanskelig å ha ei formening om. Men va han på innpust, vil æ tru det vart sætt en stoppar for det, og var han på utpust fekk han utrulig god hjelp til det!
Da han onkel forstod sammenhengen, sætt’n ti et kaldgaul, nokka beingrinda nederst ikke var i stand te. Hoinn va som hermetisert ned i stolsæte med ræva på onkel som lokk. Situasjon va tel dels kritisk fer begge to slik vi oppfatta den. Etter kvart hørt vi noen merkelige lyda som tvang sæ fram i tu stolsætet. Dyret va sannsynligvis i ferd med å gå tom for luft.
I flukt med ballhonka på onkel Konrad kom to aua på stilk fram sammen med en vidåpen, kvass tanngard. Om han Trufast så langt har vorre en snill hoinn, såg vi no at klør’n på dem magre framlabban sto i helspenn bakpå therelynesbaken, i et desperat førsøk på å grævva sæ ut. Dermed var hælvete laust.
Onkel Konrad som vanligvis ha problem med å sætt sæ, var i hvert fall itj no snarar te å reis sæ opp. Det var en operasjon han brukt både tid og energi på, og det i fleir vendinga. Hoinn ha itj no valg. Skull han fram, måtte han grævva, og det fort.
Med nerkjeven i ballhonka, og klør’n som en virvelvind i skinkan på’n onkel, avansert hoinn smått om senn mot stolkanten. Begge to hyla etter kvart som grisen under slaktinga. Oillstopp og tekstila låg som ei sky i lufta rundt dem.
Så, med ett var hoinn laus og hoppa ned på golvet med ein framfot og motsatt bakfot, og for som et prosjektil med kjeften i dørklinka og ut!
Så vart det dørge stillt!
I den lærvåt ørlappstol’n satt det en med stive aua og gapa høgt, som mildt sagt var snytt for ettermiddagsduppen den dagen og fleir daga framover. Tausheta ble brøtte av små klynk som starta stille fer så å gå over i høylydt jammer fra onkel Konrad. Han låg no på skrå i stol’n med nakkan i stolryggen og hælan i golvet, og stiv som ein staur.
I sånne situasjoner er det vanskelig å finn de rette ord, og mor bidrog itj te no unntak i så måte da ho sukka ; ... stakkars Trufast! Ho bestemor mått te med bomull og pyriseptvatn og ho vaska og’n onkel Konrad bar sæ og las besvergelsa over menneskets beste venn som i has øua selvfølgelig va skyld i hele sulamitten.
Han onkel Konrad vart gongfør ut på vårparten, men fotstillinga va litt breiar. Målføret var o’g endra..... Ørlappstol’n vart bårre te fjære og satt fyr på.
Hoinn vart aldri pleid eller plastra på nå vis, skjønt han halta og naus i lang tid, og når han ein skjelden gong kom inn i huset for å eta, la’n sæ aldri.
Han koinn sætt sæ ei lita stoinn, og så gjekk den te døra og villa ut igjen.
Men ørlappstol’n vart aldri erstatta som møbel heim åt oss.
Øyvind
